ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΚΑΙ «ΤΡΟΪΚΑ» ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ

(ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΟΥ)

ΣΦΙΓΓΕΙ Η ΘΗΛΙΑ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΕΧΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Πόσοι αλήθεια γνωρίζατε τί προέβλεπε το νομοσχέδιο, το οποίο ξημερώματα της Πέμπτης, 08-11-2012, υπερψηφίστηκε από 153 βουλευτές και έγινε νόμος του Κράτους; Γνωρίζατε τί προέβλεπε, μεταξύ πολλών άλλων, για την τοπική αυτοδιοίκηση; Ενδεχομένως οι δημοτικοί άρχοντες να είχαν υπόψη τους το γενικό πλαίσιο των προβλέψεων αυτού του νομοσχεδίου, αλλά εμείς οι απλοί πολίτες δεν είχαμε την παραμικρή ιδέα. Είχαμε απλώς τη διαίσθηση, ότι το περιεχόμενο του νομοσχεδίου και, πλέον, νόμου του Κράτους θα περιείχε σκληρά μέτρα σε βάρος του λαού μας. Ειδικώς δε, ως προς την τοπική αυτοδιοίκηση, περιέχει σημαντικές διατάξεις, η εφαρμογή των οποίων θα οδηγήσει, λίαν συντόμως, στην επιβολή πρόσθετων οικονομικών βαρών στις πλάτες μας, στις πλάτες όλων των δημοτών, και στην εν γένει επιδείνωση των συνθηκών διαβιώσεώς μας. Σ’ό,τι, λοιπόν, αφορά στις προβλέψεις του νόμου περί «Εγκρίσεως Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016» σε σχέση με την τοπική αυτοδιοίκηση, επισημαίνω, επιγραμματικώς, τα ακόλουθα, τα οποία προβλέπονται στην παρ. ΣΤ3 του νόμου:

Η κυβέρνηση, καθ’υπόδειξη των δανειστών μας, σφίγγει τη θηλιά και στους Δήμους, ιδίως σ’αυτούς με μεγάλα οικονομικά προβλήματα (χρέη – ελλείμματα), επιβάλλοντας τη «λογική» του μνημονίου και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Στα πλαίσια αυτά θεσπίζεται αντίστοιχη «τρόικα» για τους Δήμους και τις Περιφέρειες, η οποία θα είναι πενταμελής, θα ονομάζεται «ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ» και θα ελέγχει σε μηνιαία βάση την ορθή εκτέλεση του προϋπολογισμού εκάστου Δήμου και εκάστης Περιφέρειας, προκειμένου να εξαλειφθούν, με κάθε τρόπο, τα τυχόν οικονομικά ελλείμματά τους. Σε περίπτωση, κατά την οποία το «Παρατηρητήριο» διαπιστώσει μη ορθή εκτέλεση του προϋπολογισμού ή την ύπαρξη ή τη δημιουργία ελλειμμάτων, τότε, αρχικώς, θα προβαίνει σε συστάσεις και θα δίνει οδηγίες για την ορθή τήρηση του προϋπολογισμού και για την εξάλειψη του τυχόν ελλείμματος. Ο Δήμος ή η Περιφέρεια θα υποχρεούται να ακολουθήσει τις συστάσεις και τις οδηγίες του «Παρατηρητήριου», ήτοι δεν θα έχει τη διακριτική ευχέρεια για οτιδήποτε άλλο. Εάν, όμως, ο Δήμος ή η Περιφέρεια δεν λάβει υπόψη τις υποδείξεις του «Παρατηρητηρίου» ή τα ελλείμματα παραμένουν ή και αυξάνονται, τότε, με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, κατόπιν σχετικής εισηγήσεως του «Παρατηρητηρίου», ο Δήμος ή η Περιφέρεια θα υπάγεται σε «Πρόγραμμα Εξυγίανσης». Στα πλαίσια αυτού του «Προγράμματος Εξυγίανσης» προβλέπεται η λήψη σκληρών οικονομικών μέτρων, τα οποία θα υποστούν οι δημότες, οι τοπικές επιχειρήσεις και οι υπάλληλοι του Δήμου. Συγκεκριμένα, μεταξύ αυτών των σκληρών μέτρων προβλέπεται η αύξηση των δημοτικών φόρων και τελών, η αύξηση των εισφορών, η αύξηση του ανώτατου συντελεστή επιβολής του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας για τα ακίνητα, εντός της εδαφικής περιφέρειας του «παραβάτη» Δήμου, μέχρι και 3‰, η αύξηση του συντελεστή επιβολής του τέλους επί των ακαθαρίστων εσόδων και παρεπιδημούντων από 0,5% μέχρι και 2%, η μετάταξη υπαλλήλων, η παύση αναπτυξιακών έργων, κλπ!

Όπως αντιλαμβάνεσθε, από τη στιγμή που η συντριπτική πλειοψηφία των Δήμων είναι «βουτηγμένη» στα χρέη και στα ελλείμματα, αυτομάτως οι Δήμοι αυτοί θα ενταχθούν στο «Πρόγραμμα Εξυγίανσης» με όλες τις προαναφερθείσες δυσμενείς συνέπειες για τους δημότες αυτών των Δήμων. Αυτονόητο είναι, ότι οι Δήμοι δεν θα έπρεπε να είναι ελλειμματικοί. Πλην όμως, η κεντρική διοίκηση ανέχθηκε ή και ευνόησε επί δεκαετίες την οικονομική κακοδιαχείριση σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοικήσεως και την ατιμωρησία των επίορκων υπαλλήλων και δημοτικών αρχόντων ανά την Ελλάδα. Ό,τι έπρατταν οι κυβερνώντες σε σχέση με τα οικονομικά της χώρας, επέτρεπαν να γίνεται και με τα οικονομικά της τοπικής αυτοδιοίκησης. Παράλληλα, με τον απαράδεκτο νόμο 3852/2010 (Πρόγραμμα Καλλικράτης) η τότε κυβέρνηση συνένωσε υποχρεωτικώς Δήμους ή Κοινότητες, που δεν είχαν ελλείμματα ή είχαν μικρά και αντιμετωπίσιμα οικονομικά προβλήματα, με Δήμους και Κοινότητες, που «βούλιαζαν» στα χρέη και στα ελλείμματα. Κατ’αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν θνησιγενείς, οικονομικά, Δήμοι.

Τις δυσμενείς, όμως, συνέπειες από όλες αυτές τις απαράδεκτες ενέργειες των εκάστοτε κυβερνήσεων, αλλά και από την οικονομική κακοδιαχείριση των διαφόρων επίορκων υπαλλήλων και δημοτικών αρχόντων ανά την Ελλάδα, δεν θα τις υποστούν οι υπαίτιοι, οι οποίοι παραμένουν ατιμώρητοι, αλλά εμείς οι απλοί πολίτες.

Ευθύς αμέσως, παρατίθενται οι επίμαχες διατάξεις του νόμου (Ν. 4093/2012), καθώς και της αιτιολογικής εκθέσεως (έχουν υπογραμμιστεί και τονιστεί τα πιο επίμαχα σημεία):

«ΣΤ.3. ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

1. Συνιστάται στο Υπουργείο Εσωτερικών Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ (εφεξής «Παρατηρητήριο») με σκοπό τη συνεχή παρακολούθηση σε μηνιαία βάση της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού των ΟΤΑ και των Νομικών τους Προσώπων που εντάσσονται στο Μητρώο των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης.

Στόχος του Παρατηρηρίου είναι η επίτευξη ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, καθώς και απολογισμών και η ενίσχυση τής οικονομικής αυτοτέλειας των Ο.Τ.Α. σύμφωνα με τις οδηγίες των Υπουργείων Εσωτερικών και Οικονομικών και με τα οριζόμενα στην ισχύουσα δημοσιονομική νομοθεσία.

2. Το Παρατηρητήριο συγκροτείται με Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και αποτελείται από έναν Σύμβουλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως Πρόεδρο, ο οποίος ορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Δικαστικών Λειτουργών, το Γενικό Διευθυντή Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών, τον αρμόδιο Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών, έναν εκπρόσωπο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας ο οποίος ορίζεται με απόφαση του ΔΣ της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, προκειμένου για δήμους, ή έναν εκπρόσωπο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας, προκειμένου για περιφέρειες, και τον Γενικό Διευθυντή Θησαυροφυλακίου του Προϋπολογισμού του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, η σύμφωνη γνώμη του οποίου απαιτείται για την έκδοση απόφασης από το Παρατηρητήριο. Στο Παρατηρητήριο δύνανται, με την ίδια Απόφαση, να ορίζονται μέχρι και δύο εμπειρογνώμονες εγνωσμένου κύρους χωρίς δικαίωμα ψήφου.

3. Το Παρατηρητήριο υποστηρίζεται διοικητικά από τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών, στην οποία δύναται να αποσπάται ή να μετατάσσεται εξειδικευμένο προσωπικό πανεπιστημιακής εκπαίδευσης από το δημόσιο, τους ΟΤΑ, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, με κοινή απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης.

4. Αρμοδιότητα του Παρατηρητηρίου είναι ο έλεγχος της ορθής εκτέλεσης του προϋπολογισμού και της εν γένει πορείας των οικονομικών των ΟΤΑ, καθώς και των νομικών τους προσώπων, όπως αυτές αποτυπώνονται στον προϋπολογισμό τους, καθώς και στο ετήσιο πρόγραμμα δράσης και στο πενταετές επιχειρησιακό πρόγραμμά του κάθε Δήμου και Περιφέρειας που προβλέπονται στα άρθρα 266 και 268 ν.3852/2010.

5. Η αρμόδια για την εποπτεία του ΟΤΑ αρχή αποστέλλει στο Παρατηρητήριο σε ηλεκτρονική μορφή τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό του και το ετήσιο πρόγραμμα δράσης του, τα οποία, μαζί με το πενταετές επιχειρησιακό του πρόγραμμα, αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών.

Ο προϋπολογισμός πρέπει να περιλαμβάνει υποχρεωτικά μηνιαίους και τριμηνιαίους στόχους, τόσο ως προς τα έσοδα όσο και ως προς τις δαπάνες. Το Παρατηρητήριο αξιολογεί τις προβλέψεις εσόδων που παρουσιάζουν οι Ο.Τ.Α. και κάνει προτάσεις περί μείωσης των προβλεπομένων εσόδων, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο.

Το Παρατηρητήριο με βάση μηνιαία στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, που παρακολουθεί η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών, με τα εργαλεία των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών που έχει στη διάθεσή της, καθώς και με πρόσθετα στοιχεία που παρέχει ο ΟΤΑ, εφόσον του ζητηθεί, αξιολογεί και ελέγχει την πορεία της εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Σε περίπτωση που διαπιστώσει σοβαρή απόκλιση από τα έσοδα ή τις δαπάνες, επισημαίνει στον ΟΤΑ και στην αρμόδια για την εποπτεία του Αρχή στοιχεία από τα οποία προκύπτει η σοβαρή απόκλιση από τους στόχους, παρέχοντας ταυτόχρονα οδηγίες και εισηγούμενο μεθόδους προς αποφυγή δημιουργίας ελλείμματος.

Ο ΟΤΑ υποχρεούται να λάβει υπόψη του τις επισημάνσεις του Παρατηρητηρίου και τα αποτελέσματα της εφαρμογής τους λαμβάνονται υπόψη κατά τον τριμηνιαίο έλεγχο του προϋπολογισμού του.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΟΤΑ δύναται να λάβει τα μέτρα που αναφέρονται στις περιπτώσεις της παρ. 6 του παρόντος, ενημερώνοντας το Παρατηρητήριο, και να ζητήσει τη συνδρομή του Υπουργείου Εσωτερικών και κάθε άλλης αρμόδιας αρχής για τη διασφάλιση της άμεσης εφαρμογής των μέτρων αυτών. Όλες οι δημόσιες αρχές και υπηρεσίες υποχρεούνται να παρέχουν άμεσα κάθε συνδρομή που τους ζητείται και να προβαίνουν στις αναγκαίες ενέργειες και διοικητικές πράξεις.

6. Εφόσον η εκτέλεση του προϋπολογισμού του ΟΤΑ εξακολουθεί να παρουσιάζει σημαντική απόκλιση σε σχέση με τους τιθέμενους στόχους και διαπιστώνεται η μη λήψη υπόψη των επισημάνσεων του Παρατηρητηρίου, μετά την πάροδο έξι μηνών, με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, που εκδίδεται ύστερα από αιτιολογημένη εισήγηση του Παρατηρητηρίου, υπάγεται υποχρεωτικά σε Πρόγραμμα Εξυγίανσης. Ο τρόπος υλοποίησης του Προγράμματος καθορίζεται από το Παρατηρητήριο, ενώ η ένταξη στο ανωτέρω Πρόγραμμα συνεπάγεται την υποχρέωση εφαρμογής, κατά περίπτωση μέρους ή του συνόλου, των κάτωθι παρεμβάσεων:

α) υποχρέωση λήψης κάθε μέτρου και πράξης που προβλέπεται από τη νομοθεσία προς διασφάλιση της είσπραξης των απαιτήσεων του ΟΤΑ και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής,

β) περιορισμό των προσλήψεων,

γ) επιβολή υποχρεωτικών μετατάξεων προσωπικού,

δ) πρόσβαση στο Λογαριασμό Εξυγίανσης και Αλληλεγγύης της Αυτοδιοίκησης του άρθρου 263, οι πόροι του οποίου διατίθενται αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση του προγράμματος εξυγίανσης,

ε) αύξηση των ιδίων εσόδων από φόρους, τέλη, δικαιώματα και εισφορές,

στ) αύξηση του ανώτατου συντελεστή επιβολής του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας για τα ακίνητα που βρίσκονται στην εδαφική περιφέρεια του δήμου σε ποσοστό μέχρι και 3‰ και επιβολή του τέλους υποχρεωτικά από το δήμο σύμφωνα με το ποσοστό αυτό μέχρι την οικονομική εξυγίανσή του. Ομοίως, αύξηση του συντελεστή επιβολής του τέλους επί των ακαθαρίστων εσόδων και παρεπιδημούντων από 0,5% μέχρι και 2%.

7. Κατά την άσκηση των καθηκόντων τους το Παρατηρητήριο και η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών έχουν πρόσβαση σε κάθε στοιχείο απαραίτητο για την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους και για το σκοπό αυτό όλες οι δημόσιες αρχές και υπηρεσίες υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ακώλυτη πρόσβασή τους σε αρχεία και βάσεις δεδομένων. Για τον ίδιο σκοπό, οι δημόσιες αρχές και υπηρεσίες έχουν υποχρέωση να παρέχουν κάθε αναγκαία συνδρομή και παροχή στοιχείων στους ΟΤΑ.

8. Η προθεσμία της παρ.5 του πρώτου άρθρου της από 30.4.2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Ρυθμίσεις θεμάτων εφαρμογής των νόμων 3864/2010, 4021/2011, 4046/2012, 4051/2012 και 4071/2012, που κυρώθηκε με το άρθρο δεύτερο του ν.4079/2012, παρατείνεται αφότου έληξε έως την 31.12.2012».

9. Συμβάσεις κατασκευής δημοσίων έργων αποκλειστικής αρμοδιότητας των Περιφερειών σύμφωνα με το ν. 3852/2010, οι οποίες είχαν συναφθεί από την 1.1.2011 έως την ημερομηνία δημοσίευσης του παρόντος νόμου και των οποίων το έγγραφο συμφωνητικό της παρ. 1 του άρθρου 30 του ν. 3669/2008 (Α΄116) έχει υπογραφεί από τους προϊσταμένους των διευθυνουσών υπηρεσιών, θεωρούνται νόμιμες.

Αιτιολογική έκθεση:

«Υποπαράγραφος ΣΤ.4. Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Το Υπουργείο Εσωτερικών προκειμένου να ενισχύσει τα υφιστάμενα θεσμικά εργαλεία για την επίτευξη της οικονομικής εξυγίανσης των ΟΤΑ, προχωρά στη δημιουργία «Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ».

Με την περίπτωση 2 προβλέπεται ότι το Παρατηρητήριο αποτελείται από πέντε μέλη, ήτοι έναν Σύμβουλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο οποίος θα προεδρεύει, το Γενικό Διευθυντή Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών, το Διευθυντή Οικονομικών ΟΤΑ, έναν εκπρόσωπο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας προκειμένου για δήμους ή έναν εκπρόσωπο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας προκειμένου για περιφέρειες, καθώς και το Γενικό Διευθυντή Θησαυροφυλακίου του Προϋπολογισμού του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, με δικαίωμα αρνησικυρίας. Επιπλέον, στη σύνθεση της Επιτροπής δύνανται να συμμετέχουν, άνευ δικαιώματος ψήφου, μέχρι και δύο εμπειρογνώμονες.

Κατά την περίπτωση 3, η διοικητική υποστήριξη του Παρατηρητηρίου γίνεται από τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών, η οποία προς τούτο δύναται να ενισχύεται ως προς το προσωπικό της με αποσπάσεις και μετατάξεις από το δημόσιο, τους ΟΤΑ, ν.π.δ.δ. και φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης.

Η προτεινόμενη ρύθμιση δίνει τη δυνατότητα στο Παρατηρητήριο να παρακολουθεί σε μηνιαία βάση την πιστή εφαρμογή του προϋπολογισμού των ΟΤΑ της χώρας, λαμβανομένου υπόψη του ετήσιου προγράμματος δράσης και του πενταετούς επιχειρησιακού προγράμματος κάθε Δήμου και Περιφέρειας, παρέχοντας τα απαραίτητα εργαλεία για την οικονομική εξυγίανση και τον εξορθολογισμό των δαπανών τους. Στην περίπτωση που διαπιστώνει αποκλίσεις θα εισηγείται, σε συνεργασία με τον ΟΤΑ, τις αναγκαίες κατά περίπτωση δημοσιονομικές και διαθρωτικές παρεμβάσεις προκειμένου να διασφαλίζεται η χρηστή οικονομική διαχείριση.

Ειδικότερα, στην περίπτωση 5 περιγράφεται η διαδικασία μέσω της οποίας θα επιτυγχάνεται η παρακολούθηση των προϋπολογισμών των ΟΤΑ και τα στάδια υλοποίησης των σχετικών παρεμβάσεων.

Συγκεκριμένα, όσον αφορά στις παρεμβάσεις που συνεπάγεται η ένταξη στο Πρόγραμμα Εξυγίανσης, αναφέρονται στην περίπτωση 6 και προσαρμόζονται κατά περίπτωση ανάλογα με το μέγεθος της απόκλισης και τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.

Η περίπτωση 8 παρατείνει την προθεσμία της παρ.5 του πρώτου άρθρου της από 30/4/2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Ρυθμίσεις θεμάτων εφαρμογής των νόμων 3864/2010, 4021/2011, 4046/2012, 4051/2012 και 4071/2012 που κυρώθηκε με το άρθρο δεύτερο του ν.4079/2012, προκειμένου να μπορέσει η ολοκληρωθεί η εν λόγω διαδικασία».

Δημήτριος Κλούρας για τους

ΕΝΩΜΕΝΟΥΣ ΑΔΕΣΜΕΥΤΟΥΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥΣ